Van zaterdag 30 september tot en met zondag 8 oktober is het weer de Week van de Scheidsrechter. Dit is een door NOC*NSF gestart initiatief om de scheidsrechters bij alle nationale sportbonden in het zonnetje te zetten. Dit jaar wil NOC*NSF naast het bedanken zich vooral focussen op het respect met betrekking tot arbitrage.
Sportbonden willen samen met NOC*NSF kijken hoe we een start kunnen maken met bewustwording rond het thema ‘respect’ via de Week van de Scheidsrechter. Alle scheidsrechters zijn vrijwilligers die veel tijd opofferen aan arbitrage bij wedstrijden, opleiding en bijscholingscursussen. Zij volgen veelal hun passie voor karate-do en willen graag helpen bij de organisatie van evenementen. Zonder scheidsrechters: geen competities. Desondanks horen wij nog te vaak over verbale agressie, intimidatie en onvriendelijk gedrag tegen scheidsrechters door diverse mensen.
De Karate-do Bond Nederland is blij met haar scheidsrechters en steunt dit initiatief van harte. Mede daarom hebben wij een drietal KBN scheidsrechters van verschillende achtergrond een interview afgenomen en hebben de antwoorden in onderstaand artikel verwerkt!
Kunnen jullie iets over jezelf vertellen?
Sophie van Vliet traint al 8 jaar bij Shin Ken Kai in Lemmer, bij Peter Lewerissa shihan. Binnenkort gaat zij op voor het 1e dan examen. Sophie is inmiddels 2 jaar scheidsrechter D. Zij is eigenlijk het scheidsrechterschap al heel jong ingerold op verzoek van haar trainer zodat zij kon helpen bij de organisatie daarvan en aan de demo’s bijdragen. Van het een kwam het ander en voor ze het wist deed ze de hele opleiding. Ze vindt het leuk maar merkt ook dat ze best veel tijd kwijt is aan de competities en ook de opleiding en applicatiecursussen. Het zijn soms best lange dagen die je maakt.
Een meer senior scheidsrechter, Cor Verhoeven van Saikoro in Hoofddorp en ook bij dojo Shin ShinBuKen in Amsterdam. Cor is nu bijna 8
jaar actief als scheidsrechter. Hij vindt het leuk en leerzaam om mede- karateka’s en mede-scheidsrechters door het hele land te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. Hij kwam in aanraking met scheidsgerecht via de KBN en het leek hem een uitdaging om zelf op de tatami te staan en wedstrijden te jureren en te leiden conform de reglementen. Het is soms best lastig acties goed te beoordelen, zelfs als de reglementen goed bekend zijn. Scheidsrechter zijn kost wel behoorlijk veel tijd met al het reizen naar de diverse locaties.
Zahra Dehghan is van Iraanse afkomst en traint al jaren bij Wim Mallens sensei van Tadashii Do in Rotterdam. De periode daarvoor was zij onder andere 8 jaar actief voor de nationale Iraanse selectie waar zij ook internationale medailles behaalde. Zij begon al met karate in 1988 en heeft inmiddels de 5e dan in de Wadokai stijl behaald.
Haar eerste cursussen als ‘referee’ deed Zahra al lang geleden in onder andere Maleisië en Oezbekistan. Daarna, na haar komst naar Nederland, is zij aangehaakt bij de KBN, en bij Wim Mallens waar zij erg positief over is. Zahra heeft inmiddels al vaak gejureerd bij diverse toernooien waaronder de Rotterdam Open cup.
Scheidsrechter zijn is leuk maar ook moeilijk zegt zij. Maar dat is juist de uitdaging! Zij voelt zich op de tatami, als scheidsrechter, ook verantwoordelijk voor het nemen van de juiste beslissingen zodat deelnemers niet worden benadeeld. Haar persoonlijke wedstrijdervaring helpt haar veel om een goede scheidsrechter te zijn.
Hoewel het best moeilijk is de Nederlandse taal perfect eigen te maken, oefent zij daar veel mee, en kijkt ook vaak videoclips om zich te blijven trainen als scheidsrechter. Zahra is blij met haar collega’s en met de hoofd van de Nationale Scheidsrechter Commissie (NSC) Michel Edel en met Jaap Smaal, voor de steun en vertrouwen die zij ervaart.
Wat vind je van dit NOC*NSF en KBN initiatief?
Sophie vindt dit een mooi initiatief om de karate-sport vanuit het opzicht van de scheidsrechters te bekijken. Maar, “eigenlijk heb ik nog wat te weinig achtergrondinformatie omtrent het initiatief om daar verder een mening over te hebben.”.
Een top initiatief zegt Cor. Zo kunnen wij ook mensen meer en beter informeren en ook enthousiasmeren om te gaan sporten. Niet alleen het karate telt, maar ook sporten, bewegen als zodanig en mensen bewust maken van hoe ontspannen, plezier te hebben in en hoe gezond sport kan zijn.
Ook Zahra sluit zich daarbij aan en denkt dat dit een interessant initiatief is. Tot vandaag heeft zij nog nooit zoiets meegemaakt. Er wordt naar haar mening zelden over scheidsrechters gesproken.
Wat vind je moeilijk als je scheidsrechter bent?
Sophie meent dat je soms je menselijke kant moet onderdrukken en je achter de regels moet verschuilen: “Je mag niet veel contact hebben met deelnemers, coaches of anderen, zelfs niet als je ze even kan helpen, puur omdat je dat pak aan hebt”. Wat volgens Sophie ook niet altijd meewerkt is dat zij de jongste actieve scheidsrechter ben bij de KBN en dan ook nog een vrouw. Bij sommige oudere scheidsrechters voelt ze zich soms niet gerespecteerd. “Soms lijken zij zich heel wat tegenover mij te voelen kennelijk omdat zij ouder zijn met meer ervaring, terwijl ze tegelijkertijd heel erg blijven benadrukken dat we een evenwaardig team zijn. Dat voelt soms als tegenstrijdig.”.
Cor vindt het soms lastig om vooral bij de jonge jeugd -vooral bij meisjes- kata’s te zien lopen die vér boven het kunnen van zo`n deelnemer staan. Er ontbreekt dan van alles in zo’n kata, gebaseerd op 10 criteria die zijn beschreven bij het beoordelen van dergelijke kata. Als dan zo`n jonge deelnemer ondanks een ‘hoog kata’ verliest van een deelnemer die een basis-kata loopt, zie je soms de vertwijfeling in de ogen van de verliezende deelnemers. Dat is soms moeilijk om te zien. Cor meent dat met name de trainers daar beter rekening mee moeten houden. Hij denkt dan wel eens “coach snap je wel wat je aan het doen bent?”.
Zahra daarentegen heeft er wel moeite mee als een deelnemer verliest vanwege een verkeerde beslissing bij het scheidsgerecht. Zeker ook als daar dan discussie over ontstaat.
Wat was een leuke gebeurtenis tijdens je scheidsrechter carrière?
Sophie vindt het leuk en interessant juist als er dingen niet goed lopen. De dynamiek die dan ontstaat, scheidsrechters bijeen, wedstrijd stilgelegd, meningen delen: dat zijn leermomenten. Zij beschrijft een voorbeeld waar AKA (rood) tot op het laatst voor stond maar in de laatste seconden commotie en verwarring ontstond over een gegeven ippon. Wel of niet terecht en voor wie dan? Rood of blauw? Uiteindelijk won AKA alsnog op ‘senshu’. Teleurstelling bij AO natuurlijk.
Verder vindt zij het heel mooi dat haar trainer ons verder betrekt in de sport, ons aanspoort en ons bijna dwingt mee te doen. Hij wil zo graag en hij ziet de potentie in je en dat wil hij er ook uithalen. Zoals Sophie het ziet is hij heel trots op ons als pupil en daarom mogen wij ook zijn naam ‘dragen’ als pupil van.
Cor geniet van evenementen waar alles klopt; de organisatie, het aantal deelnemers, het publiek; dat is genieten! Het maakt dan niet meer uit hoever weg of in welk land een toernooi is. Ook is hij trots op de vorig jaar van de KBN ontvangen ‘bronzen fluit’ voor 7,5 dienstverband’ als scheidsrechter. Die waardering is leuk!
Zahra noemt een ludiek voorbeeld waar zij na een volle dag op de tatami gezeten te hebben als scheidsrechter zij een duidelijke ‘jogai’ (van de mat aflopen door deelnemer) niet goed meer zag door vermoeidheid en de deelnemer haar daar zelf op attent maakte. Heel attent maar ook een grappige situatie.
Zijn er dingen die jullie graag anders zouden zien?
Sophie meent dat de dagplanning soms wel beter zou kunnen. De hele dag op een oncomfortabel stoeltje zitten, continue opletten en focussen gaat niet in je koude kleren zitten. Zij zou graag best wat meer waardering zien door mensen in haar wedstrijd omgeving. “Het scheidsrechteren is niet niets, je wordt heel vaak geconfronteerd met kritiek en soms vergeet men dat ze nog steeds met een mens te maken hebben die fouten maakt en nog dingen moet leren”. Sophie loopt er regelmatig tegenaan dat de KBN niet altijd met haar tijd meegaat, zij houden zich soms te veel vast aan, in haar ogen “oubollige principes en regeltjes”.
Cor vindt dat er meer aan Opleiding en Begeleiding van de scheidsrechters zou mogen worden gedaan. Tijdens de applicatiecursussen wordt goed aandacht besteed aan de theorie. Maar deze aandacht zou zich ook meer moeten toespitsen in de praktijk tijdens de toernooien. Er gebeurt meer dan alleen maar het toepassen van de reglementen. Ervaren (A / WKF / EKF) scheidsrechters zouden meer ingezet kunnen worden op het terugkoppelen van hoe een Referee of Judge een situatie zou kunnen beoordelen. Maar hij beseft ook dat dit kan lastig zijn als er maar nét genoeg scheidsrechters aanwezig zijn om het toernooi te kunnen draaien.
“Gerechtigheid” zegt Zahra heel stellig. En ook: “politiek moet uit de sport worden verwijderd”.
Als jullie anderen zou aanraden ook scheidsrechter te worden; wat zou je dan zeggen?
Sophie zou geïnteresseerden het eerlijke verhaal vanuit haar perspectief vertellen. Maar de nadelen daargelaten en soms het gedoe rond de arbitrage en wedstrijden neemt nog steeds niet weg dat ik liefde hebt voor de karate sport en dat ik het mooi vind de wedstrijden te zien en mee te maken. Het scheidsrechteren is zeker een uitdaging en heel waardevol als je zelf ook nog wedstrijden wil draaien.
Cor meent dat het scheidsrechter worden of zijn meer dan alleen maar volgens de reglementen te werken. Het is een dynamiek die in een oogwenk kan veranderen. Daar ben je dan bij en dan wordt van je verwacht dat je leiderschap toont. Scheidsrechter zijn is tevens een uitdaging die het gehele toernooi doorgaat. Naast leiderschap ben je ook bewaker van de normen een waarden van de karateka’s, het publiek en de organisatie achter het toernooi. Een hectiek die aan het eind van het toernooi je de voldoening geeft (maar soms valt die voldoening ook wel eens tegen).
Zahra denkt dat vooral jongeren, en vooral die met wedstrijdervaring, heel goede juryleden kunnen worden. Omdat ze de ‘beats’ volledig begrijpen. Ze zien en herkennen situatie op de tatami heel goed. Vooral jongeren moeten welkom zijn.
